Nhiều người cho rằng người sau khi uống rượu, bia hoặc chất kích thích mạnh khác mà có hành vi xâm phạm đến những quan hệ xã hội thuộc đối tượng điều chỉnh của luật hình sự thì không phải chịu trách nhiệm hình sự vì khi thực hiện hành vi phạm tội người đó trong tình trạng không có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Nhưng trên thực tế thì không phải như vậy.
Điều 13 BLHS 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định về trách nhiệm hình sự của tội này như sau:
“Người phạm tội trong tình trạng mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình do dùng rượu, bia hoặc chất kích thích mạnh khác, thì vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự”.
Người say do dùng rượu, bia hoặc chất kích thích mạnh khác được cho là đã tự đặt mình vào tình trạng say. Họ đã tự tước bỏ năng lực nhận thức và điều khiển hành vi của mình. Không giống như việc mắc bệnh tâm thần, bệnh khác, người bệnh không thể phòng tránh được; việc say rượu, bia hoặc do dùng chất kích thích khác có thể phòng tránh trước.
Nếu như loại trừ trách nhiệm hình sự trong trường hợp này, mọi người sẽ không có trách nhiệm với chính bản thân mình, sẽ uống rượu, bia, dùng chất kích thích không giới hạn vì họ sẽ không phải chịu hậu quả bất lợi khi xảy ra thiệt hại. Điều này sẽ làm xã hội trở lên không công bằng, làm trật tự xã hội rối loạn. Vì vậy, mà họ vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội trong trường hợp say rượu do dùng rượu, bia hoặc chất kích thích mạnh khác.
Ngoài ra, trong trường hợp chất kích thích là ma túy hoặc phạm tội theo nhóm, người phạm tội còn bị khởi tố về tội danh tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy được quy định tại Điều 255 Bộ luật Hình sự.
1. Say rượu có thể được giảm nhẹ hình phạt?
Theo các quy định tại Điều 51 BLHS năm 2015 quy định về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự thì “Say rượu” không phải là tình tiết giảm nhẹ. Tuy nhiên, nếu người phạm tội lâm vào tình trạng say rượu không có lỗi của họ thì có thể được Hội đồng xét xử cân nhắc áp dụng tình tiết giảm nhẹ “khác” theo quy định tại khoản 2, Điều 51 BLHS năm 2015 để giảm nhẹ một phần hình phạt.
“2. Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.”
2. Say rượu có thể bị tăng nặng hình phạt?
Mặc dù tình trạng “say rượu” hay “ngáo đá” không được quy định là một trong các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 1, Điều 52 BLHS năm 2015. Tuy nhiên, trong cấu thành của một số tội danh, có quy định tình tiết “phạm tội trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy hoặc chất kích thích mạnh khác” là tình tiết định khung tăng nặng. Cụ thể:
– Tại điểm b, khoản 2, Điều 260 BLHS năm 2015 quy định về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ”.
– Tại điểm b, khoản 2, Điều 272 BLHS năm 2015 quy định về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường thủy”.
– Tại điểm b, khoản 2, Điều 267 BLHS năm 2015 quy định về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường sắt”.
Ở cấu thành cơ bản: Người phạm tội khi tham gia giao thông “đường bộ” và “đường thủy” chỉ bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng (riêng đối với “đường sắt” là phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng), phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Nhưng đối với trường hợp phạm tội do sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy hoặc chất kích thích mạnh khác, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm tù.
Trên đây là tư vấn của Luật sư thuộc Công ty Luật TNHH Nguyễn Lê Trần và Cộng sự. Mọi thắc mắc cần được tư vấn của quý khách hàng xin vui lòng liên hệ qua số điện thoại, email hoặc liên hệ trực tiếp tại Công ty để được hỗ trợ.
Người viết bài: Kim Huệ.
CÔNG TY LUẬT TNHH NGUYỄN LÊ TRẦN VÀ CỘNG SỰ
Địa chỉ: 14-16 Tôn Đản, Phường 13, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh.
Hotline: 0938343384 (Ls Binh).
Email: nltlawfirm@gmail.com
Web: citylawyer.vn
Luật sư hàng đầu tại ILAW: